گروه سیاست - روند مذاکرات ایران و آمریکا با وقفه‌ای غیرمنتظره مواجه شد. بعد از 3 نشست متوالی با پیشرفت سریع، تهران و واشنگتن تصمیم گرفتند دور چهارم گفتگوهایشان را به تعویق بیندازند. با وجود تعویق گفتگوها به نظر می رسد دو طرف پیام های خود را از طریق رسانه ها برای یکدیگر ارسال می کنند تا واکنش های یکدیگر را مورد ارزیابی قرار دهند.
وقتی عباس عراقچی بر حفظ کامل چرخه تولید سوخت هسته ای در ایران تأکید کرد، مارکو روبیو وزیر خارجه آمریکا موضع متقابلی گرفت و گفت «ایران می تواند برنامه هسته ای خود را نگه دارد اما سوخت مورد نیازش را باید وارد کند». رد و بدل شدن پیام ها بین دو طرف در این سطح باقی نماند؛ علی لاریجانی بر قابلیت دفاع ایران از خود سخن گفت و محسن رضایی نیز ضمن اشاره به سردرگمی طرف آمریکایی اعلام کرد «ایران برای هر گزینه ای آماده است».
حالا این سئوال مطرح تند شدن مواضع تهران و واشنگتن چه معنا و مفهومی دارد؟ آیا دو طرف می خواهند توان چانه‌زنی‌های‌شان را به رخ هم بکشند یا آنکه مذاکرات در همان دور سوم به خط پایان رسید؟
ابوالفضل ظهره وند در گفت‌وگو با نامه نیوز درباره علل تعویق دور چهارم گفتگوهای ایران و آمریکا گفت: آمریکایی ها در مذاکره با ایران سردرگم نیستند و شاخ و شانه هم نمی‌کشند. آنها دارند ما را به داخل تله مذاکراتی هدایت می کنند و ما حالا داریم واقعیت سناریوی مدنظر آنها را دریافت می کنیم. به عبارت بهتر ما از ظن خود داریم مذاکره می کنیم اما آمریکا می داند از این مذاکره چه می خواهد.
وی با بیان اینکه آمریکا روی ظرفیت های ما متمرکز است، افزود: در سه دور گذشته دو طرف فقط روی یکسری کلیات و دیدگاه های کلان صحبت کردند و هنوز سر اصل قضیه نرفتند؛ این نشان می دهد که آمریکا پروژه سنگین و خطرناکی را برای ما طراحی کرده است تا ضمن بی اثر کردن ظرفیت‌های ما، به یک توافقی تلخ‌تر و ضعیف‌تر از برجام با رویکرد فروپاشی ایران برسد.
این عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس یادآور شد: برجام یک توافق نبود، یک پروژه ای برای فروپاشی ایران بود، منتها در همان گام اول ماند و نهایتا خروج ترامپ از برجام به نفع ما شد. آمریکایی ها امروز براساس تجربه برجام یک می خواهند اجرای برجام یک، دو، سه و چهار را با هم در قالب یک سناریو و یکجا با ما توافق کنند اما دوستان ما دچار یک نوع ساده‌انگاری و خوش‌خیالی هستند که از 1500 میلیارد دلار و 2500 میلیارد دلار سرمایه گذاری آمریکا در ایران صحبت می کنند.
وی درباره اشاره محسن رضایی و علی لاریجانی به آمادگی ایران برای دفاع از خود مقابل حمله نظامی افزود: آمریکایی ها از ظرفیت های دفاعی ما آگاه هستند بنابراین اگر جمع‌بندی‌شان این باشد که می توانند از طریق نظامی با ایران برخورد کنند، مطمئن باشید که این کار را خواهند کرد چون هدف شان فروپاشی ایران است. آمریکایی ها اصلا دنبال این نیستند که قراردادی را با ایران ببندند و بعد از آن روابط دو کشور عادی شود.
این فعال سیاسی درباره آینده مذاکرات یادآور شد: هنوز مذاکره ای اتفاق نیفتاده است. دو طرفی که می خواهند پشت میز مذاکره بنشینند باید نخست با هم به یک دستورکار مشترک برسند. ما دنبال این هستیم که یک طوری روی کاهش غنی سازی با آمریکا ببندیم و تحریم ها را لغو کنیم اما آنها دنبال آن هستند که ایران را در یک چاه ویل بیندازند و یکجا دیدگاه خودشان را درباره موضوعات موشکی، مقاومت، غنی سازی و بازرسی‌های سنگین ناظران آمریکایی به ما تحمیل کنند.
وی افزود: ترامپ با زیرکی می‌خواهد برجام یک، دو، سه و چهار را یکجا به ایران تحمیل کند؛ او تصورش آن است که ایران ضعیف شده و اوضاع و احوال خوبی ندارد بنابراین می تواند با ما بازی کند تا ماجرا به یک نقطه انفجار برسد. آمریکایی ها این توهمات را دارند و متأسفانه از داخل نیز پالس هایی به آنها دادند.
نماینده مردم تهران در مجلس با بیان اینکه آمریکا با ما بازی می کند و قراری بر توافق با ایران ندارد، گفت: آمریکا می خواهد ایران را در حالت انفعال و دور از چین و روسیه نگه دارد. آمریکایی ها می دانند اگر ایران کارهایش به نتیجه برسد آنها گرفتار خواهند شد. البته با این وجود شاید دور چهارم مذاکرات هم تشکیل شود اما اگر این اتفاق بیفتد باید اظهار تأسف کنیم چون کاملا هات بت مجله بخت است که ما داریم توسط آمریکایی ها مدیریت می شویم.
وی خواسته های آمریکا را با خطوط قرمز ترسیمی مقام معظم رهبری در تضاد خواند و درباره مواضع اخیر فرانسه علیه برنامه هسته ای ایران ادامه داد: فرانسه کاملا با آمریکا هماهنگ است. ما باید خیلی مراقب باشیم. اینها سناریوهای خطرناکی است که غربی ها دارند علیه امنیت ملی ما به اجرا در می آورند.
ظهره وند گفت: ادامه مذاکرات با این فرمت به صلاح نیست. خیلی شفاف بیاییم بگوییم موضوعات مذاکره چیست. اگر موضع خودمان را شفاف و بدون پنهان کاری درباره موضوعات مدنظر آمریکایی ها اعلام کنیم، معتقدم آنها مذاکرات را متوقف خواهند کرد. با با عدم شفافیت داریم به خودمان ظلم می کنیم. آمریکایی ها خواسته های شان را خیلی شفاف دارند بیان می کنند، سئوال این است که ما چه پاسخی به آن خواسته ها می خواهیم بدهیم.
وی با اشاره به خواسته های آمریکا از ایران افزود: آمریکا از ما می خواهد «تا 25 سال از 3.6 درصد بیشتر غنی سازی نکنیم، فقط 5 هزار سانتریفیوژ داشته باشیم-البته این تعداد قطعی نیست و به فرض آن است که آمریکایی ها عقب نشینی کنند-، نظارت بر تأسیسات و سایت های هسته ای هم باشد تا همه اینها رعایت شود»، در حوزه دفاعی و منطقه ای هم از ما می خواهد «موشک بالستیک و دوربرد نداشته باشیم، اگر گروه های مقاومت اقدامی کنند به پای ایران نوشته می شود». استدلالش هم این است که ایران از این گروه ها حمایت می کند و آنها از ایران الهام می گیرند.
این عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس گفت: وقتی آمریکا از ایران چنین خواسته هایی دارد، یعنی تمام. او دنبال پروژه براندازی است و این پروژه را می خواهد از طریق اجرای یکپارچه برجام یک، دو، سه و چهار به اجرا درآورد.
